Kalwaria Piekarska okiem geografa

Kalwaria Piekarska to bardzo ważne miejsce w życiu społecznym, religijnym i historycznym mieszkańców Piekar jest to także bardzo ciekawy obiekt przyrodniczy i geograficzny zasługujący na chwilę uwagi.

Kompleks sakralny znajduje się w centralnej części Piekar Śląskich. Zajmuje on szczytową partię Wzgórza Kalwaryjskiego (w przeszłości zwanego Cerekwicą). Powierzchnia jego wynosi około 10 ha. Grzędy i obniżenia znajdujące się u podnóża wzniesienia zajęte są obecnie przez główne ciągi komunikacyjne miasta i zwartą zabudowę. Stąd też dostępność turystyczna i pielgrzymkowa obiektu jest w pełni wystarczająca.

Budowa geologiczna i skały zalegające w podłożu wzniesienia związane są z okresem triasowym i mającymi tu miejsce transgresjami morskimi. W rozległym zbiorniku tworzyły się głównie wapienie. Szczytowa partia wzgórza zbudowana jest z wapieni jamistych i dolomitycznych pochodzących z triasu dolnego. Skały te charakteryzują się jasnoszarą barwą i zawierają skamieniałości głownie liliowców. Poniżej równoleżnikowego uskoku zalegają skały triasu środkowego z wapienia muszlowego. Są one mniej odporne na erozję, stąd też podnóże wzniesienia ma charakter łagodny i wyrównany.

Z taką budową geologiczną wzniesienia wiąże się jego ciekawa struktura morfologiczna. Według podziału geomorfologicznego wzgórze wchodzi w skład Płaskowyżu Tarnowickiego będącego częścią dużej jednostki – Progu Środkowotriasowego, który w pełni pokrywa się z Garbem Tarnogórskim. W obrębie płaskowyżu na terenie Piekar wydzielono Garb Kozłowej Góry ciągnący się z północy na południe i będący najmniejszą strukturą geomorfologiczną. Stoki wzgórza charakteryzują się asymetrią:  wschodnie posiadają profil wypukły, a zachodnie – wklęsły. Uległy one znacznym przekształceniom w wyniku celowych zabiegów gospodarczych i architektonicznych. Wzgórze jest najbardziej na wschód wysuniętym fragmentem płaskowyżu i graniczy z przełomem Brynicy. Rzeka ta natrafiła tam na próg zbudowany z twardych wapieni i dolomitów. Zaczęła go erodować odsłaniając mniej odporne skały pochodzące z permu i karbonu oraz tworząc przełom epigenetyczny.

Bardzo ciekawym obiektem przyciągającym tu przyrodników jest mur na którym znajdują się setki triasowych skamieniałości od liliowców do bioglifów. 

Oczywiście istotnym elementem Kalwarii jest przyroda ożywiona dlatego zasługuje ona na osobny wpis w przyszłości.